| A | B |
|---|
| a/ab + abl | 1 van..uit, vanuit, van..af, vanaf 2 door ( bij pass.) |
| abeo, abire (abii, abitum) | weggaan |
| absolvo, solv-ere (solvi, solutum) | 1 losmaken 2 vrijspreken |
| absum, abesse (afui, afuturus) | afwezig zijn, ontbreken |
| ac | en, en ook |
| accedo, ced-ere (cessi, cessum) | naderen, erbij komen |
| accendo, cend-ere (cendi, censum) | aansteken, aanvuren |
| accipio, cip-ere (cepi, ceptum) | 1 ontvangen 2 vernemen, begrijoen |
| acies, -ei | slaglinie, slagveld |
| ad + acc. | naar, tot, bij |
| addo, add-ere ( didi, ditum) | toevoegen |
| adduco, duc-ere (duxi, ductum) | 1 ergens heenbrengen 2 ertoe brengen |
| adeo | zo(zeer) |
| adeo, adire (ii, itum) | gaan naar, zich wenden tot |
| adicio, ic-ere (ieci, iectum) | toevoegen |
| adimo, im-ere (emi, emptum) | van iemand ( dat.) afnemen, aan iemand ( dat.) ontnemen |
| adipiscor, adipisci (adeptus sum) | met inspanning bereiken, verwerven |
| aditus, us | toegang |
| adiuvo, iuvare (iuvi, iutum) | helpen |
| admoneo, mone-re ( monui, monitum) | 1 waarschuwen 2 aan iets (gen.) herinneren 3 aansporen |
| adulescens, -entis | jong, subst. jongeman, meisje |
| adventus, us | aankomst, komst |
| adversus | 1 gekeerd naar, tegenover(staand) 2 vijandelijk |
| aedes, -is | 1 vertrek, kamer 2 tempel 3 pl. huis |
| aeger | ziek, lijdend, bedroefd |
| aequo, aequare | gelijkmaken, evenaren |
| aetas, -atis | tijd, leeftijd |
| ager, agri | 1 akker, veld, land 2 gebied |
| agmen, -inis | leger op mars, colonne |
| ago, ag-ere (egi, actum) | doen, handelen, onderhandelen |
| ait | beweert hij, zegt hij, beweerde hij, zei hij |
| alienus | vreemd, van een ander |
| aliquis, aliquid | iemand, iets |
| aliquot | enige, enkele |
| alius, alia, aliud ( gen. alterius, dat. alii) | (een) ander |
| alter, altera, alterum | de een, de ander ( van twee) |
| altus | hoog, diep |
| ambitio, -onis | streven, eerzucht, ambitie |
| amicitia | vriendschap |
| amicus | vriend, bevriend |
| amitto, amitt-ere (amisi, amissum) | verliezen, opgeven |
| amor, -oris | liefde, verlangen |
| amplus | 1 ruim, groot 2 belangrijk |
| an | of soms |
| animus | 1 geest, ziel, hart 2 moed |
| annus | jaar |
| ante + acc. | voor |
| ante adv. | daarvoor, eerder, (van) tevoren |
| antea adv. | tevoren, vroeger |
| aperio, aperire (aperui, apertum) | 1 openen 2 openbaren |
| appello, appellare | aanspreken, noemen |
| appeto, pet-ere (petivi, petitum) | nastreven |
| aptus | geschikt, passend |
| apud + acc. | bij |
| aqua | water |
| arbitror, arbitrari | menen, geloven |
| arceo, arce-re (arcui) | afhouden, afweren |
| arcesso, arcess-ere (arcessivi, arcessitum) | ontbieden, laten komen |
| ardeo, arde-re (arsi, arsurus) | in brand staan |
| arma, -orum n pl. | 1 wapens 2 gereedschappen |
| armatus | bewapend, in volle uitrusting |
| armo, armare | bewapenen, uitrusten |
| ars, artis | 1 kunst, kunstvaardigheid 2 wetenschap |
| asper | ruw, oneffen |
| assum, adesse (affui) | 1 aanwezig zijn, deelnemen 2 bijstaan, helpen + dat. |
| at | maar, echter, daarentegen |
| atque | en, en ook |
| atrox, -ocis | gruwelijk |
| auctor, -oris | initiatiefnemer, maker, schrijver |
| audacia | 1 moed 2 overmoed |
| audax, -acis | 1 moedig 2 overmoedig |
| audeo, aude-re (ausus sum) | durven, wagen |
| audio, audire (audivi, auditum) | horen, vernemen |
| aufero, aufferre (abstuli, ablatus) | wegnemen, roven |
| augeo, auge-re ( auxi, auctum) | vermeerderen, vergroten |
| auspicium | vogelschouw, voorteken |
| aut | of |
| avaritia | hebzucht, gierigheid |
| averto, avert-ere (averti, aversum) | afwenden |
| avus | grootvader |
| bellum | oorlog |
| beneficium | weldaad |
| bonum | het goede, goede eigenschap |
| bonus | goed |
| brevis, -is | kort |
| cado, cad-ere (cecidi, casurus) | vallen |
| caedes, -is | moord, bloedbad, dood |
| caelestis, -is | hemels |
| caelum | hemel |
| capio, cap-ere (cepi, captum) | nemen, grijpen |
| caput, -pitis | hoofd, kop |
| carus | 1 lief, dierbaar 2 duur, kostbaar |
| castra, -orum n pl. | legerkamp |
| casus, -us | val, toeval, ongeval |
| causa | 1 oorzaak 2 (techts)zaak |
| cedo, ced-ere (cessi, cessum) | 1 gaan 2 wijken |
| celo, celare | verbergen, verhullen |
| cena | (hoofd)maaltijd |
| centum | honderd |
| certe adv. | zeker, stellig |
| ceterus | overig |
| circa + acc. | om..heen, rondom, omstreeks |
| circumdo, dare (dedi, datum) | omgeven |
| civilis, -is | burgerlijk, openbaar |
| civis, -is | burger |
| civitas, -atis | 1 staat, stad(staat) 2 burgerij 3 burgerrecht |
| clades, -is | 1 nederlaag, verlies 2 onheil 3 schade |
| clamor, -oris | geschreeuw, kreet |
| clarus | 1 helder 2 beroemd |
| claudo, claud-ere (clausi, clausum) | sluiten, opsluiten, afsluiten |
| coepi | ik begon, ik ben begonnen |
| coerceo, erce-re ( ercui, ercitum) | 1 bedwingen 2 bijeenhouden |
| cognosco, gnosc-ere ( gnovi, gnitum) | leren kennen, vernemen |
| cogo, cog-ere (coegi, coactum) | 1 bijeenbrengen 2 dwingen |
| comes, -itis | metgezel, begeleider |
| comitia, -orum n pl. | volksvergadering |
| communis, -is | gemeenschappelijk, algemeen |
| comparo, comparare | 1 vergelijken 2 voorbereiden 3 verwerven |
| complector, complecti ( complexus sum) | omarmen, omvatten |
| compono, pon-ere (posui, positum) | 1 samenstellen, vervaardigen 2 ordenen, beslechten |
| comprehendo, prehend-ere (prehendi, prehensum) | 1 beetpakken, grijpen 2 begrijpen |
| concilio, conciliare | voor zich winnen, innemen |
| concito, citare | aanzetten, opruien |
| concursus, -us | 1 oploop, opstootje 2 botsing |
| condicio, -onis | 1 afspraak 2 voorwaarde 3 afspraak |
| condo, cond-ere (condidi, conditum) | 1 opbergen, verbergen 2 stichten |
| confero, conferre (contuli, collatus) | 1 bijeenbrengen, bijeendragen, bijdragen 2 vergelijken |
| conficio, confic-ere (fecti, fectum) | 1 afmaken, voltooien 2 doden, vernietigen |
| confido, confid-ere (confisus sum) + dat. | vertrouwen |
| conicio, conic-ere ( ieci, iectum) | 1 bijeenwerpen 2 gissen, concluderen |
| coniunx, -iugis | echtgenoot, echtgenote |
| conor, conari | proberen |
| consensus, us | overeenstemming |
| consido, sid-ere (sedi, sessum) | gaan zitten, zich vestigen |
| consilium | 1 raad, raadsvergadering, beraad 2 plan, besluit, beleid |
| consisto, sist-ere (constiti) | gaan staan, halt houden |
| consolor, solari | troosten |
| conspectus, -us | zicht, gezichtsveld, aanblik |
| conspicio, spic-ere (spexi, spectum) | gewaarworden, zien, bekijken |
| constituo, stitu-ere (stitui, stitum) | 1 plaatsen 2 vaststellen, besluiten |
| consuesco, suesc-ere (suevi, suetum) | zich gewennen, perf. gewoon zijn |
| consul, lis | consul |
| consulo, sul-ere (sului, sultum) | 1 beraadslagen, overleggen 2 een besluit nemen 3 raadplegen 4 zorgen voor + dat. |
| contendo, tend-ere (tendi, tentum) | 1 zich inspannen 2 zich haasten 2 zich meten met: wedijveren, strijden 4 stellig beweren |
| continuus | ononderbroken |
| contra + acc. | tegen |
| contra adv. | ertegenover, daarentegen |
| conubium | huwelijk |
| convenio, venire (veni, ventum) | samenkomen, zich verenigen |
| converto, vert-ere (verti, versum) | omkeren |
| copia | voorraad, overvloed, gelegenheid |
| copiae, -arum f pl. | troepen, strijdkrachten |
| cor, cordis n | hart |
| corpus, -oris n | 1 lichaam, lijf 2 lijk |
| credo, cred-ere (credidi, creditum) | 1 geloven in + dat. 2 toevertrouwen |
| creo, creare | 1 scheppen, voortbrengen 2 kiezen |
| cresco, cresc-ere (crevi, cretum) | groeien |
| crimen -inis n | 1 beschuldiging 2 misdaad |
| cruor, -oris | 1 bloed 2 moord |
| culpa | schuld |
| cultus, -us | 1 verzorging 2 levenswijze, beschaving |
| cum + abl. | (samen) met, in gezelschap van |
| cum + coni. | 1 toen, nadat 2 omdat 3 hoewel |
| cum + ind. | 1 wanneer 2 toen |
| cunctor, cunctari | aarzelen, dralen |
| cupiditas, -atis | begeerte, verlangen |
| cupido, -inis | begeerte, verlangen |
| cura | zorg, verzorging |
| curia | senaatsgebouw |
| curo, curare | verzorgen, zorgen voor |
| curro, curr-ere (cucurri, cursum) | rennen, lopen |
| custos, -odis | bewaker, cipier |
| de + abl. | 1 van, vanuit, van ... af 2 over, betreffend |
| debeo, debe-re (debui, debitum) | 1 moeten 2 verschuldigd zijn |
| decedo, ced-ere (cessi, cessum) | weggaan |
| decerno, cern-ere (crevi, cretum) | besluiten, bepalen |
| decipio, decip-ere (cepi, ceptum0 | bedriegen, beetnemen |
| declaro, declarare | 1 duidelijk maken 2 uitroepen |
| decus, -oris n | 1 sieraad 2 eer, fatsoen |
| dedo, ded-ere (didi, ditum) | overgeven, uitleveren, prijsgeven |
| deduco, duc-ere (duxi, ductum) | 1 naar beneden brengen 2 overbrengen (naar) |
| defedo, defend-ere (defendi, defensum) | 1 afweren 2 verdedigen |
| defero, deferre (detuli, delatum) | 1 melden, berichten 2 aanklagen |
| deicio, deic-ere (deieci, deiectum) | neerwerpen |
| dein | vervolgens, verder |
| deinde | vervolgens, verder |
| deligo, delig-ere (legi, lectum) | uitkiezen |
| demitto, demitt-ere (misi, missum) | omlaag zenden, laten zakken |
| demum | pas, (uit)eindelijk |
| deprehendo, prehend-ere (prehendi, prehensum) | 1 vastgrijpen 2 betrappen |
| descendo, scend-ere (scendi, scensum) | afdalen |
| desero, ser-ere (serui, sertum) | in de steek laten |
| desisto, sist-ere (stiti, stitum) | ophouden |
| desum, deesse (fui, futurus) | 1 afwezig zijn, ontbreken 2 in de steek laten + dat. |
| deus | god, godheid |
| dico, dic-ere (dixi, dictum) | 1 zeggen, spreken 2 noemen |
| dictum | woord, uitspraak |
| dies, -ei | dag m, termijn f |
| dignus + abl. | waardig, waard |
| demico, micare | strijden, vechten |
| dimitto, mitt-ere (misi, missum) | 1 wegzenden 2 opgeven |
| disco, disc-ere, didici | leren (kennen), te weten komen |
| discrimen, -inis | 1 onderscheid 2 beslissing 3 crisis, gevaar |
| diu | lang, lange tijd |
| diversus | tegenovergesteld, verschillend |
| dives, -itis | rijk |
| divido, divid-ere (vidi, visum) | scheiden, (ver)delen |
| divinus | goddelijk |
| divitiae f pl. | rijkdom |
| do, dare (dedi, datum) | geven |
| doceo, doce-re (docui, doctum) | leren, onderwijzen, uiteenzetten |
| dolor, -oris | verdriet, pijn |
| domi | thuis |
| domus, -us f. | huis |
| donec + ind. | zolang (als), totdat |
| dono, donare | schenken |
| donum | geschenk |
| dormio,dormire | slapen |
| dubito, dubitare | twijfelen, aarzelen |
| dubius | twijfelachtig |
| duco, duc-ere (duxi, ductum) | 1 leiden, brengen 2 geloven, menen, beschouwen als |
| dum + coni. | 1 zolang als, totdat 2 mits, als .. maar |
| dum + ind. | 1 terwijl 2 zolang als, totdat |
| dum(modo) + coni. | mits, als..maar |
| duo, duae, duo | twee |
| duro, durare | duren, verduren, uithouden |
| dux, ducis | aanvoerder, leider, gids |
| e/ex + abl. | 1 uit, vanuit 2 sinds |
| edo, ed-ere (edidi, editum) | 1 voortbrengen 2 bekend maken, openbaar maken, zeggen, onthullen 3 uitgeven |
| educo, educare | opvoeden |
| educo, educ-ere (eduxi, eductum) | naar buiten voeren |
| effero, efferre (extuli, elatum) | 1 uitdrgaen, voortbrengen 2 verheffen |
| effcio, fic-ere (feci, fectum) | totstandbrengen, bereiken |
| egeo, ege-re (egui) | missen, nodg hebben |
| ego | ik |
| egregius | uitstekend, voortreffelijk |
| eicio, eic-ere (eieci, eiectum) | uitwerpen, verbannen |
| enim | want |
| eo | daarheen, zover |
| eo, ire (ii, itum) | gaan |
| equester, -tris | van de ridderstand, ridder- |
| equus | paard |
| ergo | dus, daarom |
| erigo, erig-ere (erexi, erectum) | oprchten |
| error, -oris | dwaling, zwerftocht |
| erudio, erudire | onderrichten, opleiden |
| et | en,ook |
| etiam | ook, zelfs |
| Etruscus | Etruskisch |
| etsi | ook al, hoewel |
| evado, evad-ere (evasi evasum) | 1 naar buiten gaan/komen 2 ontsnappen |
| evenio, evenire (eveni, eventum) | uitkomen, aflopen, gebeuren |
| eventus, -us | afloop, resultaat, gebeurtenis |
| ex + abl. | 1 uit, vanuit 2 sinds 3 op grond van, ten gevolge van |
| excedo, ced-ere (cessi, cessum) | uitgaan, naar buiten gaan |
| excipio, cip-ere (cepi, ceptum) | 1 opnemen, op zich nemen 2 uitzonderen |
| excito, excitare | opwekken, aanvuren |
| exemplum | voorbeeld |
| exercitus, -us | leger |
| exigo, exig-ere (egi, actum) | 1 voltooien 2 opeiden 3 verjagen, verdrijven |
| exiguus | klein, gering, onbelangrijk |
| exitus, -us | uitgang, afloop |
| expers, pertis + gen. | vrij van, zonder |
| expugno, pugnare | veroveren, innemen |
| exsequor, sequi, secutus sum | 1 ten grave dragen 2 ten uitvoer brengen |
| exsilium | verbanning |
| exsul , -ulis | verbannen, subst. balling |
| fabula | verhaal, toneelstuk |
| facilis, -is | gemakkelijk |
| facinus, -oris n | 1 daad 2 schanddaad, misdaad |
| facio, fac-ere (feci, factum) | maken, doen |
| factio, -onis | politiek bedrijf, kliek, partij |
| factum | daad, feit |
| facultas, -atis | gelegenheid, vaardigheid |
| fallo, fall-ere (fefelli) | bedriegen |
| falsus | onecht, onjuist, vals, verkeerd |
| fama | gerucht ( goede/slechte) naam, reputatie |
| fames, -is | honger |
| familaris | 1 vertrouwd, bevriend 2 subst. goede bekende, huisvriend, slaaf, dienaar |
| fas n | goddelijk recht, gebod |
| fateor, fateri ( fassus sum) | bekennen |
| femina | vrouw |
| fere | bijna, ongeveer; gewoonlijk, in de regel |
| ferme | bijna, ongeveer |
| fero, ferre (tuli, latum) | 1 dragen, brengen, halen 2 verdragen |
| ferox, -ocis | wild, fel; strijdlustig, onstuimig |
| ferrum | 1 ijzer 2 wapen, zwaard |
| fides, -ei | 1 vertrouwen 2 trouw, betrouwbaarheid 3 bescherming, steun |
| filia | dochter |
| filius | zoon |
| finis, -is | grens, einde, doel |
| finitimus | aangrenzend, naburig |
| fio, fieri (factus sum) | 1 worden, 2 gemaakt worden 3 gebeuren |
| firmus | sterk, standvastig |
| flamma | vlam, vuur |
| flecto, flect-ere (flexi, flexum) | buigen, doen afbuigen |
| flumen, -inis | rivier |
| foedus, -eris n | verdrag |
| fore | fut. van esse |
| forma | 1 vorm, gestalte, uiterlijk 2 schoonheid |
| forte adv. | toevallig |
| fortis, -is | sterk, dapper |
| fortuna | 1 lot, geluk, ongeluk 2 toestand, omstandigheden 3 status, afkomst |
| forum | 1 marktplein 2 openbaarheid |
| fossa | gracht |
| frater, -tris | broer |
| fraus, fraudis | 1 bedrog 2 schade |
| frequens, -entis | talrijk, veelvuldig |
| frumentum | graan |
| fugio, fug-ere (fugi, fugiturus) | vluchten (voor), mijden |
| fundo, fund-ere (fudi, fusum) | 1 (uit)gieten 2 verstrooien, verdrijven |
| fungor, fungi (functus sum) + abl. | verrichten, volbrengen |
| funus, -eris n | 1 begrafenis 2 ondergang |
| futurus | toekomstig |
| gaudium | vreugde, plezier |
| gens, gentis | geslacht ( =clan), volks(stam), volk |
| genus, -eris n | geslacht, soort |
| gero, ger-ere (gessi, gestum) | 1 dragen, voeren 2 verrichten, doen |
| gigno, gign-ere (genui, genitum) | verwekken, voortbrengen, baren |
| gladius | zwaard |
| gloria | eer, roem |
| gradus, -us | stap, trede, rang |
| gratia | 1 aanzien, invloed, populariteit 2 dank(baarheid) 3 gunst |
| gratus | 1 dankbaar 2 aangenaam, gewenst |
| gravis, -is | zwaar, gewichtig, ernstig |
| habeo, habe-re (habui, habitum) | 1 hebben, houden 2 geloven, menen, beschouwen als |
| habito, habitare | wonen |
| haereo, haere-re (haesi, haesum) | vastzitten, blijven steken |
| haud | niet |
| hic | hier |
| hinc | hiervandaan |
| homo, hominis | mens, man, kerel |
| honor, -oris | eer, ereambt |
| honos, -oris | eer, ereambt |
| hora | uur, tijd |
| horreo, horre-re (horrui) | huiveren, beven |
| hospes, -itis | 1 gastvriend, gastheer 2 gast, vreemdeling |
| hostis, is | vijand, staatsvijand |
| humanus | 1 menselijk, innemend 2 beschaafd, ontwikkeld |
| humilis, -is | nederig, gering |
| iaceo, iace-re (iacui) | liggen |
| iacto, iactare | slingeren |
| iam | al, reeds, nu, spoedig |
| ibi | daar |
| idem, eadem, idem | delefde |
| igitur | dus |
| ignarus + gen. | onkundig, onwetend, onervaren |
| ille, illa, illud | 1 die, dat 2 hij, zij, het 3 de/het bekend, de/het grote |
| imago,-inis | beeld, afbeelding |
| immensus | onmetelijk, oneindig |
| immineo, mine-re + dat. | boven het hoofd hangen, bedreigen |
| imperium | 1 macht, heerschappij, opperbevel 2 gebied |
| impero, imperare | bevelen, beheersen |
| impetro, impetrare | gedaan krijgen, (door vragen) verkrijgen |
| impetus, -us | aandrang, geestdrift, aanval |
| in + abl. | 1 in, op 2 bij |
| in + acc. | 1 in, naar 2 tegen |
| incedo, ced-ere (cessi, cessum) | 1 voortschrijden, oprukken 2 overmeesteren |
| incendo, cend-ere (censi, censum) | in brand steken, aanvuren |
| incido, cid-ere (cidi) | terecht komen in, voorvallen, gebeuren |
| incipio, cip-ere (cepi, ceptum) | beginnen |
| incolumis, -is | ongedeerd |
| inde | daarvandaan; sindsdien, daaropvolgend; vandaar, daardoor |
| indico, dic-ere( dixi, dictum) | aankondigen, bekendmaken |
| indignitas, -atis | 1 onwaardigheid 2 vernedering |
| indignus + abl. | onwaardig; schandelijk |
| industria | ijver, inspanning |
| ineo, ire (ii, itum) | 1 ingaan, binnengaan 2 beginnen |
| iners, -ertis | onhandig, onbekwaam, traag |
| infestus | vijandig; onveilig, bedreigd |
| infimus | onderst, laagst |
| ingenium | 1 aard, karakter 2 aanleg, talent |
| ingens, -entis | geweldig, buitengewoon |
| ingredior, gredi (gressus sum) | 1 binnengaan 2 zich met iets inlaten, beginnen met iets |
| inicio, ic-ere (ieci, iectum) | 1 binnenwerpen 2 veroorzaken |
| inimicus | vijand, vijandig |
| initium | begin |
| iniuria | onrecht, belediging |
| inopia | gebrek, nood |
| inquit | zegt hij, zei hij |
| inscius | onwetend, onkundig |
| insidiae f pl. | hinderlaag, aanslag |
| insignis, -is | kenmerkend, opvallend |
| instituo, stitu-ere (stitui, stitutum) | 1 instellen 2 beginnen 3 onderwijzen |
| insto, stare (stiti) | 1 op de hielen zitten + dat. 2 ophanden zijn |
| inter +acc. | tussen, temidden van, onder |
| interdiu | overdag |
| interdum | soms |
| interficio, fic-ere (feci, fectum) | doden |
| interim | ondertussen |
| intersum, esse (fui) | ertussen zijn/liggen, bijwonen, deelnemen aan + dat. |
| intra + acc. | binnen |
| intra adv. | binnen(in) |
| intro, intrare | binnentreden |
| intueor, tueri (tuitus sum) | bekijken, beschouwen |
| invado, vad-ere (vasi, vasum) | binnendringen, aanvallen |
| invenio, venire (veni, ventum) | vinden, ontdekken |
| invidia | afgunst, haat, jaloezie |
| invito, invitare | uitnodigen |
| ipse, ipsa, ipsum | 1 zelf 2 zelfs, juist |
| ira | toorn |
| is, ea, id | 1 deze, dit; die, dat 2 degene, hetgeen 3 hij, zij, het |
| iste, ista, istud | die daar, dat daar |
| ita | zo, op deze wijze |
| itaque | en zo, dientengevolge, daarom |
| iter, itineris n | 1 reis, mars, tocht 2 weg, straat, pad |
| iterum | weer, opnieuw |
| iubeo, iube-re ( iussi, iussum) | bevelen |
| iungo, iung-ere (iunxi, iunctum) | verbinden, verenigen |
| iuro, iurare | zweren |
| ius, iuris n | recht |
| iuvat me | het behaagt mij |
| iuvenis, -is | jong, subst. jongeman, jonge vrouw |
| iuvo, iuvare | helpen |
| labor, -oris | werk, inspanning, ellende |
| laboro, laborare | zich inspannen, lijden, te lijden hebben |
| lacrima | traan |
| laetus | blij, opgewekt, vrolijk |
| largior, largiri (largitus sum) | schenken, rijkelijk geven |
| laudo, laudare | loven, prijzen |
| lectus | (aanlig)bed |
| legatio, -onis | gezantschap |
| legatus | 1 gezant 2 onderbevelhebber |
| lego, leg-ere (legi, lectum) | 1 verzamelen 2 kiezen 3 lezen |
| levis, -is | licht, lichtzinnig |
| levo, levare | verlichten, opheffen |
| liber | vrij |
| liberaliter | 1 een vrijgeboren man waardig 2 beschaafd 3 vrijgevig |
| liberi, -orum m pl. | kinderen |
| libero, liberare | bevrijden, vrijlaten |
| libertas, -atis | vrijheid |
| libido, -inis | lust |
| licet, lice-re (licuit) | het is geoorloofd, het staat vrij |
| loco, locare | plaatsen, leggen, zetten |
| locus | plaats, oord, plek |
| longe + superl. | verreweg |
| longus | lang |
| ludus | 1 spel 2 (lagere) school |
| lumen, -inis n | licht, lamp |
| luxuria | overvloed, genotzucht, weeldezucht |
| maestus | bedroefd |
| magis | meer, eerder, liever |
| magister | leraar, schoolmeester |
| magistratus, -us | 1 ambt 2 ambtenaar, magistraat |
| magnitudo, -inis | grootte, grootheid |
| magnus | groot |
| malo, malle (malui) | liever willen |
| malum | kwaad, ongeluk |
| malus | slecht |
| manus, -us | hand |
| mater, -tris | moeder |
| materia | stof, materiaal, onderwerp |
| matrimonium | huwelijk |
| maturus | rijp, vroeg(tijdig) |
| maxime | het meest, zeer, voornamelijk |
| maximus | superl. van magnus |
| medius | zich in het midden bevindend |
| melior, melius n | beter |
| memini, meminisse perf. + gen. | zich herinneren, denken aan |
| memor, -oris + gen. | denkend aan, zich herinnerend |
| memoria | geheugen, herinnering |
| mens, mentis | 1 verstand, geest, gedachte 2 gezindheid |
| metuo, metu-ere (metui) | vrezen, bang zijn |
| metus, -us | angst, vrees |
| meus | mijn |
| miles, -its | soldaat |
| militia | krijgsdienst |
| minae, -arum f pl. | dreigement(en) |
| minime | het minst, helemaal niet |
| minor, minus n | 1 kleiner, minder 2 jonger |
| minuo, minu-ere ( minui, minutum) | verminderen |
| miraculum | wonder |
| miror, mirari | zich verwonderen, bewonderen |
| misceo, misce-re (miscui, mixtum) | mengen |
| miseria | ellende, ongeluk |
| mitto, mitt-ere (misi, missum) | zenden, laten gaan |
| modus | maat, manier |
| moenia -ium n pl. | stadsmuur |
| moles, -is | 1 gevaarte, massa 2 inspanning, moeite |
| momentum | 1 doorslag 2 beweegreden 3 belang |
| moneo, mone-re (monui, monitum) | 1 waarschuwen 2 aan iets herinneren 3 aansporen |
| monumentum | gedenkteken, monument |
| morior, mori ( mortuus sum) | sterven |
| mors, mortis | dood |
| mortalis, -is | sterfelijk |
| mos, moris | zede, gewoonte, gebruik |
| motus, -us | beweging |
| moveo, move-re (movi, motum) | 1 bewegen 2 indruk maken op |
| muliebris | vrouwelijk |
| mulier, -eris | vrouw, echtgenote |
| multitudo, -inis | menigte, massa |
| multus | veel, talrijk |
| munio, munire (muni(v)i, munitum) | 1 bouwen 2 versterken 3 beschermen, beveiligen |
| munitio, -onis | versterking, bolwerk |
| muto,mutare | 1 wisselen, ruilen 2 veranderen |
| nam | want |
| nanciscor, nancisci (na(n)ctus sum) | (toevallig) verkrijgen, (aan)treffen |
| nascor, nasci (natus sum) | geboren worden, ontstaan |
| -ne | of |
| ne + coni. | 1 niet 2 opdat niet, om niet te, om te voorkomen dat 3 dat ( na ww van vrezen |
| nec | en niet, ook niet,maar niet, zelfs niet |
| necesse est | het is noodzakelijk/ onvermijdelijk |
| neco, necare | doden |
| nego, negare | ontkennen, zeggen dat niet, weigeren |
| negotium | 1 bezigheidm werk 2 taak, opdracht |
| nepos, -otis | kleinzoon, neef |
| nequeo, neque-re (nequivi) | niet kunnen, niet in staat zijn |
| nihil | niets |
| nisi | als niet, tenzij |
| nobilis, -is | 1 bekend, beroemd 2 voornaam |
| nomen, -inis n | naam, benaming |
| non | niet |
| noster | onze |
| novus | nieuw; ongehoord, ongekend |
| nox, noxtis | nacht |
| nubo, nub-ere (nupsi, nuptum) + dat. | huwen ( alleen met een vrouw als subj.) |
| nudus | naakt, onbedekt |
| numerus | getal, aantal, rang |
| nunc | nu |
| nuntio, nuntiare | berichten, melden |
| nuntius | 1 bode 2 bericht |
| nuper | onlangs, kortgeleden |
| nusquam | nergens |
| ob + acc. | naar..toe; wegens |
| obeo, ire ( ii, itum) | tegemoet gaan, bezoeken |
| obicio, ic-ere (ieci, iectum) | 1 tegenwerpen 2 verwijten |
| obliviscor, oblivisci (oblitus sum) + gen. | vergeten |
| obscurus | donker, duister |
| obses, obsidis | gijzelaar, gegijzelde |
| obsideo, side-re (sedi, sessum) | belegeren, bezet houden |
| obtineo, tine-re (tinui, tentum) | bezetten, bezet houden |
| occasio, -onis | gelegenheid, kans |
| occido, cid-ere (cidi, casum) | ondergaan |
| occupo, cupare | innemen, bezetten |
| oculus | oog |
| odium | haat |
| officium | 1 dienst 2 plicht |
| omnis, -is | 1 geheel 2 elk, ieder |
| onus, -eris n | last, lading, vracht |
| opera | moeite, werk |
| opportunus | geschikt, gunstig |
| opprimo, prim-ere (pressi, pressum) | onderdrukken, overweldigen |
| oppugno, pugnare | bestormen, aanvallen |
| ops, opis | kracht, hulp; pl. vermogen, plolitieke macht |
| opus, -eris n | werk, bouwwerk, vestingwerk |
| oratio, -onis | rede(voering) |
| orator,-oris | redenaar |
| ordo, -inis | tij, ordening, stand |
| origo, -inis | oorsprong |
| orior, oriri (ortuus sum) | ontstaan, afstammen, opgaan |
| oro, orare | 1 spreken 2 verzoeken, biddeb |
| osrendo, ostend-ere (ostendi, ostentum) | tonen, in het vooruitzicht stellen |
| paene | bijna |
| palam | voor ieders ogen, in het openbaar |
| par, paris | 1 gelijk 2 passend, redelijk 3 + dat. opgewassen tegen |
| parco, parc-ere (peperci) | sparen, ontzien |
| parens, -entis | ouder, vader, moeder |
| pariter | op gelijke wijze, evenzeer |
| paro, parare | 1 voorbereiden, van plan zijn 2 verkrijgen, zich verschaffen, verwerven |
| pars, parts | deel, kant |
| parsimonia | zuinigheid |
| parum | te weinig, niet geneog |
| parvus | klein |
| pastor, -oris | herder |
| pateo, pate-re (patui) | 1 openstaan 2 zich uitstrekken |
| pater, -tris | vader |
| patior, pati (passus sum) | dulden, lijden |
| patria | vaderland |
| patricius | adellijk |
| patrius | vaderlijk, voorvaderlijk |
| pauci, -orum | weinig(n) |
| pauper, -eris | arm |
| pavor, -oris | angst |
| pax, pacis | vrede |
| pecco, peccare | een fout maken, zondigen |
| pectus, -oris n | borst, hart, geest |
| pello, pell-ere (pepuli, pulsum) | drijven, stoten, slaan |
| penates, -ium | 1 huisgoden 2 huis, tehuis |
| pendeo, pende-re (pependi) | hangen, zweven |
| per + acc. | 1 door (...heen), langs, over 2 door (middel van) 3 gedurende |
| perdo, perd-ere (didi, ditum) | te gronde richten, verliezen |
| peregrinus | buitenlands, vreemd |
| pereo, ire ( ii, iturus) | ten onder gaan, omkomen, verdwijnen |
| perfero, ferre ( tuli, latus) | 1 overbrengen 2 uithouden, verdragen |
| pergo, perg-ere (perrexi, perrectum) | verdergaan; zich op weg begeven |
| periculum | gevaar |
| peritus + gen. | ervaren, kundig, knap |
| persuadeo, suade-re (suasi, suasum) | 1 overhalen 2 overtuigen |
| pervenio, venire (veni, ventum) | bereiken |
| pessimus | superl. van malus |
| peto, pet-ere (petivi, petitum) | 1 trachten te bereiken 2 gaan naar, zich wenden tot 3 streven naar 4 aanvallen 5 vragen |
| plebs, plebis | volk |
| plerique | de meeste(n) |
| plus | meer |
| polliceor, pollice-ri (pollicitus sum) | beliven |
| pono, pon-ere (posui, positum) | plaatsen, zetten, leggen |
| pons, pontis | brug |
| popularis, -is | volks, het volk welgezind |
| populus | volk |
| porta | poort |
| porto, portare | dragen |
| possideo, side-re (sedi, sessum) | bezitten |
| possum, posse (potui) | kunnen |
| post + acc. | achter, na |
| post adv. | daarna, later |
| postea adv. | later |
| posteri, -orum m pl. | nakomelingen, nageslacht |
| posterus | volgend, komend |
| postquam/ post...quam + ind. perf. | nadat |
| postremo | tenslotte |
| potens, -entis | machtig, in staat |
| prae + abl. | door, in vergelijking met |
| praebeo, praebe-re (preabui, praebitum) | verschaffen |
| praeceps, cipitis | 1 halsoverkop, haastig 2 steil |
| praecipio, cip-ere (cepi, ceptum) | voorschrijven, onderricht geven |
| praemium | beloning, voordeel |
| praesens, -entis | aanwezig, tegenwoordig |
| praesidium | 1 bescherming, gewapend escorte 2 bezetting, garnizoen |
| praeter + acc. | langs, behalve |
| praeterea | bovendien |
| praetereo, ire ( ii, itum) | voorbijgaan, overslaan |
| preces, precum | smeekbede |
| precor, precari | bidden, smeken |
| pretium | 1 prijs, waarde 2 loon |
| primum | voor de eerste maal, ten eerste |
| primus | eerste, voorst, belangrijkst |
| princeps, -itis | 1 eerste, voornaamste 2 vorst, leider |
| prior, prius n | vroeger, eerder, belangrijker |
| prius adv. | vroeger, eerder |
| privatim | als particulier |
| privatus | zonder ambt, particulier, persoonlijk |
| pro + abl. | voor, in vergelijking met, wegens |
| profugio, fug-ere ( fugi) | (ont)vluchten, zich uit de voeten maken |
| procul adv. | in/uit de verte, ver (weg) |
| prodigium | wonder(teken) |
| produco, duc-ere (duxi, ductum) | tevoorschijn brengen, voor den dag halen |
| proelium | strijd, slag |
| proficiscor, ficisci (fectus sum) | vertrekken, beginnen |
| prohibeo, hibe-re ( hibui, hibitum) | afweren, afhouden van, verhinderen, verbieden |
| proles, -is | 1 kind, nakomeling 2 nageslacht |
| prope adv. | dichtbij, bijna |
| prope + acc. | dichtbij |
| propinquus | 1 dichtbij gelegen, naburig 2 verwant |
| proximus | dichtst bij, zeer dicht bij |
| pubice adv. | openbaar, op staatskosten, officieel |
| publicus | openbaar, algemeen, staats-, officieel |
| pudor, -oris | schaamte, schroom; eergevoel |
| puer | kind, jongen, slaaf |
| pugna | gevecht |
| pulcher | mooi, voortreffelijk |
| puto, putare | 1 rekenen 2 menen, beschouwen als |
| quaero, quaer-ere (quaesivi, quaesitum) | zoeken, vragen |
| quam + comp. | dan |
| quam + superl. | zo ... mogelijk |
| quam + tam | (zo)als |
| quam in uitroep | Hoe! wat! |
| quamquam | hoewel |
| quando? | wanneer? |
| quantus | 1 hoe groot, zo groot als 2 neutrum ook: hoeveel, zoveel als |
| quasi | alsof, als het ware |
| quattuor | vier |
| -que | en |
| quemadmodum | hoe, op welke manier |
| queror, queri (questus sum) | klagen |
| qui, quae, quod | 1 die, dat ( betrekkelijk vnw.) 2 welke? wat voor? 3 = aliqui een of ander, enig |
| quia | omdat |
| quicumque, quaecumque, quodcumque | wie ook maar, wat ook maar, welk ook maar |
| quidem, quaedam, qiuoddam | een zeker (iemand), een zeker (iets); pl. enige, zekere |
| quidem | tenminste, echter |
| quin + coni. | of, dat |
| quin + ind. | waarom niet? |
| quinque | vijf |
| quis, quid | 1 wie? wat? 2 ( - aliquis) iemand, iets |
| quisquam, quicquam | iemand, iets |
| quisque, quaeque, quidque/quodque | ieder, elk |
| quondam | 1 eens, ooit 2 soms |
| quoque | ook |
| quot | hoeveel, zoveel als |
| rapina | roof |
| rapio, rap-ere (rapui, raptum) | roven |
| recipio, recip-ere (cepi, ceptum) | 1 terugnemen, terugtrekken 2 opnemen |
| rectus | goed, juist |
| reddo, redd-ere (reddidi, redditum) | 1 teruggeven 2 maken tot + dubb. acc. |
| redeo, redire ( redi, reditum) | teruggaan, terugkeren |
| refero, referre (rettuli, ,relatum) | berichten, rapporteren |
| regia | paleis |
| regina | koningin |
| regio, -onis | 1 richting 2 streek, gebied |
| regius | koninklijk |
| regno, regnare | koning zijn, heersen |
| regnum | 1 koningschap 2 koninkrijk 3 koninklijke macht |
| relinquo, relinqu-ere (reliqui, relictum) | verlaten, achterlaten |
| reliquus | overoig |
| remitto, remitt-ere (misi, missum) | terugsturen, loslaten |
| reor, reri (ratus sum) | menen |
| repentinus | plotseling, onverwacht |
| repeto, repet-ere (petivi, petitum) | 1 terugvragen 2 herhalen 3 terughalen |
| res, rei | zaak, ding, aangelegenheid |
| restituo, restitu-ere (restitui, restitutum) | 1 herstellen 2 teruggeven 3 terugbrengen |
| retineo, tine-re (tinui, tentum) | vasthouden, behouden |
| rex, regis | koning |
| ripa | oever |
| robur, -oris | kracht, sterkte |
| rumpo, rump-ere (rupi, ruptum) | (iets) breken |
| rursus | weer |
| sacer | 1 gewijd, heilig 2 vervloekt |
| saepe | vaak |
| salve! salvete! | gegroet! |
| salvus | behouden, gezond en wel |
| sanctus | heilig, eerbiedwaardig |
| sanguis, -inis | bloed, (levens)kracht |
| satis | genoeg |
| scelus, -eris n | misdaad, misdadigheid |
| scio, scire (scivi, scitum) | weten, kennen |
| scribo, scrib-ere (scripsi, scriptum) | schrijven |
| scutum | schild |
| se | 1 zich 2 hij, zij, het, zij |
| sed | maar |
| sedeo, sede-re (sessi, sessum) | zitten |
| sedes, -is | zetel, woonplaats |
| seditio, -onis | opstand, oproer |
| semen, -inis | zaad |
| semper | altijd |
| senator, -oris | senator |
| senatus, -us | senaat |
| senectus, -utis | ouderdom |
| sensus, -us | 1 waarneming, gevoel 2 mening |
| sententia | mening, oordeel; wil; voorstel |
| sentio, sentire (sensi, sensum) | 1 waarnemen, voelen, ervaren, bemerken, 2 menen, denken |
| septingentesimus | zevenhonderdste |
| sequor, sequi (secutus sum) | volgen, meegaan |
| sermo, -onis | gesprek, taal |
| serva | slavin |
| servio, servire | slaaf zijn, dienen + dat. |
| servitus, -utis | slavernij |
| servus | slaaf |
| sextus | zesde |
| si | als, of (misschien) |
| sic | zo, op deze wijze |
| signum | teken, veldteken, signaal, kenteken |
| similis, -is | gelijk(end) |
| simul adv. | gelijktijdig, tegelijk |
| simulare | nabootsen, doen alsof |
| sin (autem) | als echter |
| sine + abl. | zonder |
| singuli, -orum pl. | elk afzonderlijk, telkens één |
| sinister | links, linker |
| sino, sin-ere (sivi, situm) | laten, toelaten |
| situs | gelegen, liggend |
| sive...sive | of..of |
| societas, -atis | 1 gemeenschap, gezelschap 2 bondgenootschap |
| solus gen. solius dat. soli | alleen |
| somnus | slaap |
| sordidus | vuil, vies, minderwaardig |
| soror, -oris | zuster |
| sors, sortis | lot |
| species, -ei | 1 aanblik, uiterlijk 2 schijn |
| spectaculum | schouwspel |
| specto, spectare | bekijken, kijken naar |
| sperno, spern-ere (sprevi, spretum) | versmaden, verachten, minachten |
| spero, sperare | verwachten, hopen |
| spes, spei | verwachting, hoop |
| sponte adv. | uit zichzelf, vanzelf |
| statio, -onis | wachtpost, post |
| statua | standbeeld |
| stipendium | soldij, belasting |
| stirps, stirpis | 1 stam 2 familie, geslacht |
| sto, stare (steti, staturus) | staan |
| studium | ijver, streven, voorliefde, studie |
| sub + abl. | onder |
| sub + acc. | 1 (tot) onder 2 kort voor/na |
| subeo, ire (ii, itum) | gaan/komen onder, naderen |
| subicio, ic-ere (ieci, iectum) | onderwerpen |
| subitus | plotseling |
| sum, esse (fui, futurus) | 1 zijn, bestaan 2 toebehoren aan |
| summus | hoogst, bovenst |
| sumo, sum-ere (sumpsi, sumptum) | nemen |
| super + acc. | boven, over |
| superbia | hoogmoed, trots |
| superbus | hoogmoedig, trots |
| superior, -oris | hoger (gelegen), vroeger |
| supero, superare | 1 overtreffen, overwinnen 2 overleven + dat |
| supersum, esse (fui) | over zijn, overleven, overblijven |
| supra +acc. | boven (op) |
| supra adv. | bovenop, van boven |
| suscipio, suscip-ere (cepi, ceptum) | opnemen, op zich nemen |
| sustineo, sustine-re (tinui, tentum) | uithouden, verdragen |
| suus | zijn, haar, hun (eiegn) |
| taceo, tace-re (tacui, tacitum) | (ver)zwijgen |
| tacitus | zwijgend, stil |
| tam | zo(zeer) |
| tamen | toch |
| tamquam | alsof, als het ware |
| tandem | uiteindelijk |
| tantus | zo groot, zoveel |
| tectum | dak, huis |
| tego, teg-ere (tegi, tectum) | dekken, bedekken, beschutten, beschermen |
| telum | aanvalswapen, werptuig, projectiel |
| temere adv. | zomaar, blindelings |
| tempus, -oris n | tijd |
| teneo, tene-re (tenui, tentum) | houden, vasthouden, bezitten |
| tergum | rug |
| terra | aarde, land |
| terror, -oris | schrik, verschrikking |
| tertius | derde |
| testis, -is | getuige |
| timeo, time-re (timui) | vrezen, bang zijn |
| tollo, toll-ere (sustuli, sublatum) | 1 opheffen 2 aanheffen 3 wegnemen |
| tot | zoveel |
| totus gen. totius dat. toti | heel, geheel |
| trado, trad-ere (tradidi, traditum) | 1 overgeven 2overleveren |
| traho, trah-ere ( traxi, tractum) | 1 trekken, slepen 2 rekken |
| trans + acc. | over...(heen), aan de andere kant van |
| transeo, ire ( ii, itum) | oversteken, gaan over |
| tributum | belasting |
| tu | jij, u |
| tum | toen, dan, vervolgens |
| tumultus, -us | 1 verwarring 2 (verwarde) menigte |
| tutus | veilig |
| tuus | jouw, uw |
| ubi | waar |
| ullus gen. ullius dat. ulli | (ook maar) enig |
| ultimus | verst, uiterst, laatst |
| ultor, -oris | wreker, wrekend |
| ultro | uiit eigen beweging, nog bovendien |
| unde | waarvandaan |
| undique | van/aan alle kanten |
| universus | geheel, gezamenlijk, algemeen |
| unus gen. unius dat.uni | één |
| unusquisque, uqnqaueque, unumquidque/unumquodque | iedereen, elke |
| urbs, urbis | stad, Rome |
| ut + coni. | 1 (op) dat, om te 2 (zo)dat |
| ut + ind. | 1 zoals 2 zodra toen |
| uter gen. utrius dat. utri | wie van beiden |
| uterque, utraque, untrumque | elk van beide(n), beiden) |
| uti/ut | zoals, aangezien |
| uxor, -oris | echtgenote |
| vacuus | leeg, vrij van |
| validus | sterk, gezond |
| -ve | of |
| vel | of |
| velut | of (ook), of zelfs, bijvoorbeeld |
| vedno, vend-ere (vendidi, venditum) | verkopen |
| venio, venire (veni, ventum) | komen |
| verbum | woord |
| vere adv. | werkelijk, inderdaad |
| verto, vert-ere (verti, versum) | draaien, wenden |
| verum | maar (in werkelijkheid) |
| vestigium | spoor, voetspoor |
| vestis, -is | kleding(stuk), kleren, kleed |
| veto, vetare (vetui, vetitum) | verbieden |
| vetus, -eris | oud |
| via | weg, straat |
| vicinus | 1 naburig, in de buurt 2 subst. buurman |
| vicis | beurt |
| victor, -oris | overwinnaar, zegevierend |
| victus, -us | levensonderhoud, voeding |
| video, vide-re (vidik, visum) | zien |
| videor, videri (visus sum) | schijnen, lijken |
| viginti | twintig |
| vinco, vinc-ere (vici, victus) | overwinnen, zegevieren |
| vindico, vindicare | 1 aanspraak maken op, opeisen 2 beschermen, redden 3 optreden tegen, bestraffen |
| violo, violare | geweld aandoen, mishandelen, schenden |
| vir | man, echtgenoot |
| virgo, -inis | jonge vrouw, maagd |
| virtus, -utis | voortreffelijkheid, deugdzaamheid, dapperheid |
| vis acc. vim abl. vi | 1 kracht, sterkte, geweld 2 macht, invloed |
| vito, vitare | vermijden, ontwijken |
| vivo, viv-ere (vixi, victus) | leven |
| vix | nauwelijks |
| voco, vocare | roepen, noemen |
| volnus =vulnus, -eris n | wond |
| volo, velle (volui) | willen |
| voluntas, -atis | wil |
| vos | jullie, u |
| vox, vocis | stem, woord |
|
